Do 2010 roku to właśnie Puszcza Białowieska uchodziła za miejsce w Polsce, gdzie szansa na spotkanie tej sowy była największa. Wielu ornitologów miało nadzieję, że tutaj potwierdzą się pierwsze krajowe lęgi puszczyka mszarnego. W 2010 roku stwierdzone zostały lęgi tego ptaka, jednak nie w Puszczy, a w Lasach Sobiborskich – więcej informacji dostępnych jest tutaj.

Puszczyk mszarny zamieszkuje tajgę oraz bory iglaste, ale ważne, by w pobliżu były tereny otwarte do polowań oraz mszary, czyli zabagnione obszary porośnięte ubogą roślinnością. Właśnie tego rodzaju siedliska znajdują się po białoruskiej stronie Puszczy i właśnie tam do 2010 roku odbywały się najbliższe lęgi. Białoruska populacja tej sowy jest izolowana od pozostałego areału, zajmującego teren Półwyspu Skandynawskiego oraz północnej Rosji. Podgatunek nominatywny Stix nebulosa lapponica, zamieszkujący Europę oraz Azję ma nieznacznie większe gabaryty od podgatunku nominatywnego Stix nebulosa nebulosa występującego w Ameryce Północnej.

Tę dużą, ciemnoszarą sowę trudno pomylić z innym gatunkiem. Charakterystyczne żółte oczy, jaśniejsza pierś oraz wielka szlara sprawiają, że z profilu wygląda jak „nawiewnik parowca” lub „przepiłowana kłoda”¹. Na kolistej szlarze malują się koncentryczne pręgi, przypominające słoje drewna, zaś jej wewnętrzna część przy dziobie tworzy jasne półksiężyce. Rozpiętość skrzydeł puszczyka mszarnego może osiągać niemal 1,5 m, co oznacza, że jest drugą co do wielkości sową występującą w naszym kraju (po puchaczu).

Czy wiesz, że…
puszczyk mszarny należy do długowiecznych ptaków i najstarsze osobniki w niewoli dożyły nawet 40 lat.

Ptak ten poluje z czatowni na norniki, które stanowią jego podstawową bazę żerową. Zadziwiające, że sowa o tak dużych gabarytach należy do specjalistów pokarmowych polujących na tak drobne gryzonie! Właśnie dlatego, puszczyk mszarny jest aktywny w zasadzie całą dobę. Do złożenia jaj wybiera stare gniazdo ptaka szponiastego lub złom dużego drzewa. Chętnie zajmuje także sztuczne konstrukcje gniazdowe jak np. platformy, czy specjalne skrzynie. Samica składa zazwyczaj 3-4 jaja co 1-3 dni i wysiaduje je przez 4 tygodnie od złożenia pierwszego jaja. Pary puszczyków mszarnych tolerują swoje wzajemne towarzystwo i zdarza się, że gniazdują w odległości jedynie 100 m od siebie. Gatunek ten należy do mało płochliwych, a zdarza się, że samica przy gnieździe bywa agresywna wobec potencjalnych intruzów.

Trzymajmy kciuki, że którejś pięknej wiosny uda się stwierdzić pierwszy lęg tej wyjątkowej sowy po polskiej stronie Puszczy Białowieskiej.

¹ porównania użyte w książce „Ptaki” z serii Przewodnik Collinsa, wydanej przez MULTICO Oficynę Wydawniczą, Warszawa 2012

W kolejnych artykułach przybliżę Państwu nasze kolejne krajowe gatunki sów.
Zachęcamy do śledzenia naszej strony!