Parafrazując klasyk: wróbel jaki jest, każdy widzi. Długość jego ciała wynosi ok. 14-16 centymetrów, a pomiędzy płciami bardzo wyraźnie zaznaczony jest dymorfizm. Samiec ma szarą głowę i policzek, rozdzielone szeroką brązową brwią, przy której zaznacza się czarny kantarek. Koloru czarnego jest również dość szeroki śliniak, a boki gardła są białe. W szacie godowej samiec ma barwy intensywniejsze niż zimą, a dziób robi się ciemny. Samice są zdecydowanie bardziej niepozorne, zawsze jasnodziobe, ciemnopopielate, z podobnym jak u samców kreskowanym wierzchem ciała. Na ich głowie znajduje się jasna brew. W pobliżu naszych domostw spotkać możemy równie pospolitego kuzyna wróbla domowego – mazurka. Najłatwiejsza do zaobserwowania różnicą pomiędzy nimi to czekoladowa czapeczka i czarna plamka na białym policzku w przypadku drugiego gatunku.

Wróble są kosmopolitami - znaczy to, że występują w bardzo szerokim zasięgu geograficznym, w różnych środowiskach, często zawleczone tam przez człowieka. Ptak ten jest również gatunkiem synantropijnym, czyli bezpośrednio związanym z osadami ludzkimi. To właśnie klucz do jego sukcesu, który obecnie mieszka prawie wszędzie tam, gdzie człowiek – za kręgiem polarnym, na oceanicznych wyspach i pustynnych oazach. Niestety przez modernizację miast i osiedli ich populacja zaczyna powoli spadać, ponieważ znajdują coraz mniej dogodnych miejsc do wyprowadzania lęgów oraz znajdowania pożywienia. Zagrażają mu również licznie trzymane przy domach koty.

Ciekawostką jest fakt, że wróbel to ptak monogamiczny. Pary tego gatunku często wyprowadzają wspólne lęgi przez wiele sezonów, czasem nawet trzy razy w roku. Gniazda budowane są w miejscach antropogenicznych (takich jak budki lęgowe czy szczeliny w budynkach), a także w starych gniazdach bocianów i jaskółek. Mają one kształt kuli wykonanej najczęściej z takich budulców jak słoma, perz, kawałki materiałów i sznurków. Zazwyczaj w pierwszym lęgu samica składa 5-6 jaj, w późniejszych maksymalnie 3. Wysiadywanie trwa około dwóch tygodni, potem ponad drugie tyle pisklęta pozostają w gnieździe, a następnie są karmione przez rodziców poza gniazdem. Młode ptaki zbijają się w większe grupki, które wspólnie spędzają noce oraz czas na żerowaniu.

Wróble, przez swoją bliskość z ludźmi i ogólną rozpoznawalność, są uznawane za najpospolitsze ptaki na świecie. Nie jest to jednak prawdą, ponieważ najliczniejsze gatunki to ich kuzyni z rodziny wikłaczy – wikłacze czerwonodziobe i ogniste. W Polsce natomiast najliczniej występujący ptak to zięba. Należy pamiętać, że wróble są gatunkiem objętym ochroną. Dbajmy o nie – na przykład poprzez wywieszanie odpowiednich skrzynek lęgowych czy prawidłowe zimowe dokarmianie – aby ptak, do którego tak bardzo się przyzwyczailiśmy, nie znikał z naszych okolic.