Pomimo jego dość dużej liczebności, bo ok. 65-75 tys. par¹, puszczyk zwyczajny (Strix aluco) nie jest gatunkiem zbyt łatwym do spotkania. Z pewnością niejednokrotnie zaobserwowaliście na niebie kołującego ptaka szponiastego i z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że był to myszołów (Buteo buteo), gdyż jest naszym najliczniejszym szponiastym. Jego liczebność szacuje się na ok. 52-65 tys. par² – czyli nieco mniej niż puszczyka, a zaręczam, że myszołowa widziała zdecydowana większość z Was! W takim razie dlaczego puszczyka, który jest bardziej pospolity, trudniej zaobserwować? Powodów jest kilka.

Po pierwsze: puszczyk podobnie jak inne gatunki sów, posiada kryptyczne (maskujące) upierzenie, dzięki czemu nie przykuwa naszej uwagi. U tego gatunku wielkości wrony, występują dwie formy barwne: częściej spotykaną u nas stanowi szara, dla odmiany w Wielkiej Brytanii – ruda, choć trafiają się także osobniki o przejściowym ubarwieniu. Rysunek na całym ciele tworzą ciemne paski, przeplatające się na zmianę z jaśniejszymi, a jeśli się dokładniej przyjrzymy, to na brzuchu i piersi zauważymy wzór odwróconej jodełki. Oprócz dobrze zaznaczonej szlary, puszczyka charakteryzuje krępa sylwetka, którą ptak w momencie zaniepokojenia potrafi zmienić na nieco bardziej smukłą, tak jak na głównym zdjęciu. Czarne oczy świadczą o typowo nocnej aktywności puszczyka.

Po drugie – gatunek ten poluje właśnie nocą, kiedy zazwyczaj już nie wychodzimy na spacery. Jedynym okresem, kiedy można spotkać puszczyka aktywnego za dnia, jest czas karmienia młodych – noc nie wystarcza wtedy na złapanie odpowiedniej liczby ofiar. Najczęściej stosowaną taktykę łowiecką stanowi zasiadka, choć sowy te polują także z lotu patrolowego. Do głównych zdobyczy puszczyka należą drobne gryzonie: myszy oraz nornice. Jako oportunista pokarmy, puszczyk żywi się pokarmem, którego w danym czasie jest najwięcej np. żabami, czy chrząszczami. Zdarza mu się także polować na małe ptaki –  ofiary te stanowią znacznie większy procent diety u osobników zamieszkujących miasta. Nie pogardzi też mniejszymi sowami, jak uszatka, czy włochatka, a także nietoperzami, czy padliną. W ciągu dnia puszczyka można spotkać odpoczywającego zazwyczaj we wlocie dziupli lub na gałęzi przy pniu gęstego drzewa.

Po trzecie, puszczyka jest znacznie łatwiej usłyszeć niż zaobserwować. Jego aktywność głosowa trwa okrągły rok, a szczególnie podczas sezonu godowego (od stycznia), ptaki te naprawdę głośno się nawołują. Samce chętnie pohukują oznaczając granice swojego terytorium, zaś samice często odzywają się za pomocą głosu kontaktowego. Tych charakterystycznych dźwięków można posłuchać tutaj. Jako miejsce gniazdowania puszczyki wybierają dość obszerne dziuple, choć lęgną się także w dużych budkach lęgowych, czy starych gniazdach ptaków. Samica składa zazwyczaj 2-4 jaja w odstępach co 2-3 dni i zaczyna wysiadywać od pierwszego lub drugiego jaja, a po czterech tygodniach wykluwają się młode. W przypadku małej ilości pokarmu występuje kainizm i przeżywają tylko najstarsze pisklęta, zdarza się także, że pary w ciągu roku nie przystępują do lęgów wcale.

Czy wiesz, że…
zazwyczaj puszczyki są umiarkowanie płochliwe, ale trafiają się agresywne osobniki, zaciekle broniące swoich młodych po wylocie  z gniazda.

Gatunek ten jest ściśle osiadły, a można go spotkać zarówno w lesie, jak i w mieście, gdzie od lat 20. odbywa regularne lęgi w parkach. W poszukiwaniu terytorium kierują się wyborem rewirów z sąsiadującymi odpowiednimi terami łowieckimi, bogatymi w potencjalne ofiary.

1Dane pochodzą z publikacji „Wszystkie sowy naszych lasów”, wydanej w ramach projektu „Bubobory w Lasach Państwowych”. Zachęcam do przeczytania, znaleźć tam można wiele ciekawych informacji, a plik w pdf-ie dostępny jest tutaj.

2 Dane pochodzą ze strony Komitetu Ochrony Orłów.

W kolejnych artykułach przybliżę Państwu nasze kolejne krajowe gatunki sów.
Zachęcamy do śledzenia naszej strony!