Rośliny, które znalazły swoje miejsce w strefie umiarkowanej przez miliony lat przystosowały się do panujących w niej warunków klimatycznych. Nauczyły się na wiele sposobów jak najlepiej dla siebie przetrwać niekorzystne warunki pogodowe.

Rośliny jednoroczne  bardzo szybko zakwitają i wykształcają nasiona, które są w stanie przetrwać zimę. Bulwy, cebule lub korzenie roślin kilkuletnich silnie rozrastają się pod ziemią, natomiast część rosnąca nad powierzchnią zamiera. Z nadejściem wiosny z organów ukrytych pod ziemią odradza się nowa roślina.

Drzewa należące do roślin wieloletnich niestety nie mogą wykorzystać sposobu roślin jednorocznych czy kilkuletnich. Zatem, aby przetrwać niesprzyjający wegetacji okres, a przede wszystkim niedostatek wody i promieni słonecznych, znalazły inne rozwiązanie - właśnie zrzucanie liści. Zrzucając liście drzewo wchodzi w stan spoczynku. Zmniejsza się zapotrzebowanie rośliny na wodę, gdyż liście jej nie wyparowują. W tkankach magazynowane są cukry i tłuszcze, dzięki którym roślina jest odporna na mróz, ustaje fotosynteza. Gdy następuje pora jesienna i skraca się długość dnia względem nocy jest to sygnał, że właśnie nadchodzi pora na zimowy odpoczynek – czas na odpadanie liści. Natomiast czas wiosenny daje znaki wydłużającym się dniem, iż nadchodzi czas kiedy należy rozpocząć wypuszczanie zielonych pędów.

Wróćmy do opadania liści, aby proces przebiegł prawidłowo najpierw liść zmienia barwę i starzeje się. Co się wtedy dzieje w tej naturalnej fabryce?

Zielony chlorofil w liściach jest pobudzany promieniami słonecznymi do syntezy składników odżywczych potrzebnych roślinie do życia. Proces ten określamy mianem fotosyntezy i jest to jeden z najbardziej kluczowych procesów dla istnienia życia na Ziemi. Kiedy słońca jest coraz mniej chlorofil ulega rozkładowi, a rośliny wycofują wodę i cenne składniki odżywcze z liści do łodyg i korzeni. Równocześnie zaczynają ujawniać się, ukryte wcześniej za zielenią, karoteny (barwniki pomarańczowe) i ksantofile (barwniki żółte), które w efekcie połączenia z kwasami tłuszczowymi dają barwne woski. Zwiększeniu ulega obecność antocyjanu (barwnik fioletowy). To właśnie tłumaczy dlaczego liście na jesieni przybierają piękne kolory. W związku z faktem iż substancje odżywcze i woda magazynowane w liściach, już wcześniej zostały wycofane, liście stają się niepotrzebne.

W ogonku liścia, tuż przy łodydze, tworzy się warstwa odcinania, która odcina dopływ substancji odżywczych do liścia. Teraz wystarczy odrobinę silniejszy podmuch wiatru i ....

Drugi powód dla którego drzewa gubią liście jest dużo łatwiejszy do wytłumaczenia. . Podczas przymrozków woda w liściach zamieniłaby się w lód. A zamarznięta woda mająca postać kryształków jest nieprzyswajalna dla korzeni.

Ale przecież świerk czy sosna nie zrzucają swych liści na zimę – dlaczego?

Te drzewa  dużo lepiej radzą sobie z przymrozkami. Mrozy i brak wody nie są dla nich tak groźne. Igły pokryte są grubą warstwą skórki i substancji woskowej, która zabezpiecza je przed niskimi temperaturami powietrza i utratą wody. Mają także mniejszą powierzchnię niż liście oraz jest w nich znacznie mniej wody niż w liściach. Ponadto drzewa iglaste na zimę odprowadzają wodę z igieł do niższych partii rośliny. Wyjątkiem wśród polskich drzew iglastych jest modrzew. Ma on bardzo cienkie i delikatne igły, które nie przetrwałyby zimy i dlatego zrzuca je jesienią.

Drzewa, po ciężkiej pracy w sezonie wegetacyjnym są już gotowe na zasłużony odpoczynek. Stan ten trwa do czasu nadejścia wiosny. Wówczas cała przyroda budzi się z zimowego odrętwienia, wtedy wszystkie żywe organizmy,  również i drzewa rozpoczynają kolejny cykl swego życia.