1. Czy miejsce w którym znajduje się wydzielenie 147Ca to rezerwat albo czy leży ono w Parku Narodowym?

Nie, nie jest to rezerwat przyrody, nie leży ono na terenie Białowieskiego Parku Narodowego. Nie jest ono objęte strefowaniem UNESCO. Natomiast znajduje się ono na obszarze Natura 2000 i jest objęte Planem Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 „Puszcza Białowieska”.

2. Jaką powierzchnię zajmuje wydzielenie 147Ca i co jest robione na tym obszarze?

Wydzielenie 147Ca ma ogólną powierzchnię 17,55 ha. Położone jest na siedlisku grądu subkontynentalnego dla którego Plan Zadań Ochronnych przewidział aktywne działania mające na celu dostosowanie składu gatunkowego rosnącego tu lasu do warunków siedliskowych, czyli m. in. zastąpienie sosen i świerków dębem. W tym celu rozpoczęto usuwanie części sosen i świerków oraz – sporadycznie – drzew innych gatunków. Powierzchnia na jakiej to robimy ma formę kilku niewielkich połaci (tzw. gniazd), a ich łączna powierzchnia to tylko 1/5 całego wydzielenia. O tym co i jak tam robimy pisaliśmy kilka dni temu na stronie internetowej nadleśnictwa TUTAJ

3. Jakie drzewa rosną w tym miejscu?

Udział gatunkowy miał się następująco: świerk w wieku 90 lat – 50% (co oznacza, że około połowa drzew na terenie tego wydzielenia to 90-letni świerk), sosna w wieku 90 lat – 20 %, brzoza w wieku 90 lat – 10 %, grab w wieku 70 lat – 10 %, 70-letni świerk – 10 %. Pojedynczo występują 70-letnie dęby, osiki i 90-letnie dęby.

Wskazane procenty odnoszą się do udziału gatunków, a nie do pokrycia powierzchni (zadrzewienie wynosiło w 2012 r. około 70 % i dramatycznie spadło po masowym wymarciu świerków). Należy zaznaczyć, że jest to skład przeciętny, policzony dla całego wydzielenia. W niektórych miejscach ilość zabitego przez kornika drukarza świerka była znacznie większa niż w innych. Podobnie dojrzałe sosny – nie są rozłożone równomiernie. I właśnie w tych miejscach, na około 20 % powierzchni, tam gdzie było najwięcej świerków i sosen, rozpoczęliśmy prace.

4. Ile drewna planuje się wyciąć i jakie będzie jego przeznaczenie?

Dokładne określenie ostatecznej masy nastąpi dopiero po odbiórce drewna, po zakończeniu prac. Wstępnie ogólną masę określono pomiędzy 150 a 200 m³. Surowiec drzewny będzie przeznaczony na cele użytkowe i opał dla miejscowej ludności. Zainteresowanie drewnem opałowym z terenu naszego nadleśnictwa jest ogromne, gdyż z powodu braku pozyskania drewna mieszkańcy okolicznych miejscowości zmuszeni byli palić węglem lub drewnem przywożonym z odległych nadleśnictw, o czym wspominaliśmy w lipcu na naszej stronie internetowej TUTAJ

5. Czy wycinane będą tylko martwe świerki?

Nie, nie tylko. Oczywiście usunięcie martwych świerków, zagrażających w każdej chwili upadkiem i zabiciem ludzi lub zwierząt jest niezbędne. Nie jest jednak celem samym w sobie. Celem jest odsłonięcie powierzchni po to aby zastąpić sosnowo-świerkowy las młodym pokoleniem dębu. Tak aby był on zgodny z siedliskiem – takie aktywne działanie wskazuje Plan Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 „Puszcza Białowieska”. Sporadycznie konieczne było usunięcie niektórych brzóz, dębów lub grabów ze względów bezpieczeństwa lub ich stanu zdrowotnego. Wiele starszych dębów rosnących w tym lesie pojedynczo planujemy pozostawić – pokazywaliśmy to niedawno na ZDJĘCIU  

6. Czy usuwane będą młode drzewka – tzw. podrost i samosiewy?

Będziemy się starali wykorzystać naturalne odnowienie i podrost do utworzenia nowego pokolenia na równi z sadzonymi przez nas dębami. Pozostawiamy kilku – kilkunastoletnie drzewka gatunków liściastych oraz skupiska brzozowego odnowienia. Niestety, podrost, podobnie jak drzewa w górnej warstwie, nie pokrywa wydzielenia równomiernie – zajmuje tylko około 1/3 całego wydzielenia. Jak pisano wyżej prace podjęto tylko na 20% wydzielenia, w tych miejscach, gdzie podrostu prawie nie było, a gleba osłonięta była rozłożystymi leszczynami lub malinami – w takich miejscach jest dalece mało prawdopodobne, żeby dęby odnowiły się w sposób naturalny przez najbliższe kilkadziesiąt lat. Dlatego Plan Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 „Puszcza Białowieska” przewidział aktywne działania polegające na umożliwieniu wzrostu dęba i innych gatunków drzew właściwych dla lasu grądowego.

7. Czy w tym miejscu pracują harwestery?

Nie – harwestery nie pracują na terenie Puszczy Białowieskiej. Drzewa – w tym niebezpieczne, zamarłe świerki, grożące upadkiem – wycinają ludzie – drwale. Jest to skrajnie niebezpieczna praca.

Zaznaczamy, że do transportu drewna wykorzystujemy wąski (szer. 2,8 m) specjalistyczny, przegubowy ciągnik zrywkowy zwany forwarderem. Ma szerokie opony po to aby zmniejszyć nacisk na glebę.

Drzewostan ten jest pełen luk po zamarłych drzewach i dość rzadki. Ponadto prowadzi przez niego kilka szlaków operacyjnych, na których od wielu lat nie rosły drzewa. Zwrotny i ładowny Valmet 830 świetnie radzi sobie z transportem drewna i – w przeciwieństwie do np. traktorów rolniczych – ma możliwość zabrania ładunku na siebie – to ciągnik nasiębierny.

8. Czy las będzie zaorany, a sadzonki będą sadzone „pod sznurek”?

Nie – nie będziemy stosować orki, nie będzie wyoranych bruzd. Czasem, w miejscach gdzie nie ma odnowienia naturalnego, konieczne jest posadzenie drzewek mniej więcej równomiernie, po to aby pokryły one całą powierzchnię na której mamy zamiar mieć w przyszłości las. W 147Ca tam, gdzie będzie to możliwe, będziemy sadzić sadzonki dębowe w grupach,przykładowo po 21 sztuk na przemian z istniejącym odnowieniem naturalnym innych gatunków – np. brzozy. Pomiędzy grupami pozostanie wolna przestrzeń na naturalne odnowienie w przyszłości. 

9. Czy cały las będzie ogrodzony? Co na to żubry i jelenie?

Rozważamy różne metody ochrony młodego pokolenia przed zwierzyną. Presja zwierząt na nowopowstające odnowienie lasu jest bardzo duża. Ogrodzenie kilku niewielkich powierzchni leśnych pozwoli na szybki wzrost drzewek, ochroni ich korę przed obdarciem, zapewni ich stabilność i ładny kształt, a jednocześnie nie będzie stanowiło bariery w przemieszczaniu się zwierząt. Oczywiście – gdy dęby podrosną ogrodzenie zostanie rozebrane. A dzięki zimowemu dokarmianiu żubrów realizowanemu przez nadleśnictwo – pożywienia zwierzętom nie zabraknie.

10. Czy rębnia jest zgodna z  Planem Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000?

W przypadku wydzielenia 147Ca Plan Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 przewiduje zabiegi odnowieniowe na gniazdach – albo bardziej intensywne (rębnia IIIB) albo mniej (rębnia IVD). Wybraliśmy tą drugą opcję. Co prawda pozwala ona na całkowite usunięcie dojrzałego lasu z niewielkich połaci, jednak w sytuacji, gdy na tej powierzchni występują starsze, zdrowe, niezagrażające bezpieczeństwu drzewa liściaste – np. dęby – pozostawiamy je na powierzchni gniazda.

Realizacja zadań określonych w akcie prawa miejscowego, jakim jest Plan Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 jest działaniem mającym oparcie w prawie, ma też mocne podstawy naukowe. Plan Zadań Ochronnych, podobnie jak aneks, sporządzany jest przez specjalistów, dodatkowo podlega konsultacjom społecznym.

11. Czy prace są zgodne z Planem Urządzania Lasu?

Tak – prace tutaj odbywają się na podstawie aneksu do Planu Urządzania Lasu dla Nadleśnictwa Browsk, sporządzonego z uwzględnieniem Planu Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 „Puszcza Białowieska”. Aneks do planu zatwierdził Pan Edward Siarka – Sekretarz stanu Ministerstwa Klimatu i Środowiska w marcu tego roku, o czym informowano TU.