Wrotycz zwyczajny (Tanacetum vulgare) należy do rodziny astrowatych (złożonych – Asteraceae), podobnie jak znane wszystkim chryzantemy czy dalie. Na terenie Anglii co najmniej do XVII wieku pieczono tradycyjne ciasteczka z liśćmi wrotyczu, które miały działanie odrobaczające¹. Zazwyczaj konsumowano liście wrotyczu na wiosnę, kiedy ich smak nie był mocno gorzki. Dodawano je do jajecznic, omletów czy serów, a młode pączki tego gatunku używano jako przyprawę. Jednak przy spożywaniu tego gatunku, trzeba mieć świadomość, że cała roślina jest trująca.

W składzie olejków eterycznych wrotycza znajduje się tujon – podobnie jak w piołunie, szałwii, czy żywotnikach (stąd ich łacińska nazwa Thuja). Ma on działanie odrobaczające, jednak współcześnie jest używany wyłącznie zewnętrznie w celu zwalczenia wszy i świerzbowców². Ze względu na działanie poronne, powinny go unikać ciężarne kobiety.

Czy wiesz, że…
innymi nazwami wrotycza pospolitego są złoty guzik, żółty krwawnik, czy piżmo.Wrotycz nazywany jest także „nieśpiochem”, a jego zasuszone aromatyczne ziele wkładano niegdyś do modlitewników, by nie zasnąć podczas długich kazań. Charakterystyczny zapach rośliny przypominający kamforę, odstrasza skutecznie różne owady jak np. komary, czy mole.

Krewniakiem wrotycza zwyczajnego jest rzadziej występujący wrotycz maruna (Tanacetum parthenium), z którego kwiatów parzono herbatę. Trudniej go spotkać w warunkach naturalnych, za to w ogrodach można często natrafić na jego liczne odmiany jak np. ‘Schneeball’ (o białych, pełnych kwiatach), czy ‘Aureum’ (o żółtawych liściach). Gatunek ten inaczej nazywamy babską chryzantemą lub fałszywym rumiankiem.

¹ ”Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy” Łukasz Łuczaj, Wydawnictwo Chemigrafia, 2004

² „Rośliny lecznicze”, Kolekcje Muzeum Rolnictwa im. Ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, 2016