Asset Publisher Asset Publisher

Tarańce -nielatające kózki

Rodzina kózkowatych (Cerambycidae) to najbardziej znana i popularna rodzina chrząszczy zarówno wśród entomologów, jak i laików. Jej najbardziej znanymi polskimi przedstawicielami są słynny kozioróg dębosz będący owadzim symbolem dębów rogalińskich i pięknie niebiesko ubarwiona nadobnica alpejska, wizytówka bukowych lasów bieszczadzkich. Ale dzisiaj nie o nich, a o tarańcach.

Taraniec (Dorcadion) jest bodaj najliczniejszym rodzajem wśród światowych chrząszczy. Jego przedstawiciele występują wyłącznie w Palearktyce, a więc w strefie centralnej od Pacyfiku do Atlantyku. Liczebność gatunków i podgatunków oceniana jest na ok. tysiąc.  Wielkość osobników waha się od ok. 0,8 do 3,5 cm.

Co sprawiło, że grupa tych owadów posiada aż taką ich mnogość?  Otóż to, iż nie latają!

Podczas milionów lat ewolucji chrząszcze te rozprzestrzeniały się bardzo powoli zasiedlając różnorodne  biotopy, szczególnie obszary niezalesione, a więc stepy i łąki. Przeszkody terenowe, przede wszystkim góry i rzeki, stanowiły barierę, która uniemożliwiała stały kontakt pomiędzy poszczególnymi populacjami co  powodowało ich izolację. Dlatego też w tych odrębnych, niewielkich w skali przyrodniczej, enklawach powstawały nowe gatunki, które trwają w nich do dziś. Taki proces nazywa się specjacją, czyli tworzeniem się nowych taksonów. Nie mogąc się szybko przemieszczać (brak skrzydeł lotnych) skazane zostały na zamieszkiwanie  zajętych już wcześniej terenów.

Także ich biologia nie pozwala na opanowanie przez pojedyncze gatunki większych areałów. Larwy tych kózek rozwijają się bowiem w glebie żywiąc się wyłącznie korzonkami różnych gatunków traw, co jest wyjątkiem wśród kózkowatych. Zatem zawleczenie okazów w inny biotop jest bardzo mało prawdopodobne, w przeciwieństwie do innych gatunków z tej rodziny, które rozwijają się np. w drewnie.

Dorosłe okazy tarańców pojawiają się w przyrodzie bardzo wcześnie, na ogół wczesną wiosną.  Spotkać je można wtedy wędrujące w trawach lub po ścieżkach wydeptanych przez zwierzęta. Wyżej w górach pojawiają się nieco później. Prowadzą bardzo skryty tryb życia. Są aktywne  rano i późnym popołudniem.

W Polsce występują tylko cztery gatunki, z których trzy znane są współcześnie z południowo-wschodniej części kraju. Największą liczbę  tych chrząszczy można znaleźć na półwyspie Iberyjskim, południu Europy oraz  w  Rosji i Turcji, z której w świetle badań najprawdopodobniej zaczęły się rozprzestrzeniać.

Na zdjęciach:

Przedstawiciele trzech gatunków tureckich tarańców.