Piestrzenica kasztanowcowata to najbardziej znany przedstawiciel rodzaju Gyromitra. Jej owocniki mają kasztanowobrązowy kolor i nieregularnie pofałdowaną, mózgowatą formę. 

Gyromitryna jest związkiem niestabilnym, ale nawet śladowe ilości mogą się kumulować w organizmie i prowadzić do zatrucia. Dlatego w większości krajów Europy piestrzenice są uznawane za grzyby niejadalne, a nawet trująceRośnie głównie w lasach iglastych, pojawiając się już wczesną wiosną. Choć w niektórych krajach, np. w Finlandii, jest spożywana po odpowiedniej obróbce, zawiera silnie toksyczną gyromitrynę, która może prowadzić do uszkodzenia wątroby i układu nerwowego.

Piestrzenica olbrzymia jest często mylona z kasztanowcowatą, lecz ma jaśniejszy, żółtawobrązowy kolor i większy, masywniejszy owocnik. Rośnie zazwyczaj w lasach liściastych i mieszanych, często na martwym drewnie. Uznawana jest za mniej toksyczną od piestrzenicy kasztanowcowatej, choć jej spożywanie nadal budzi kontrowersje. Badania wskazują, że zawartość gyromitryny w tym gatunku jest niższa, ale nadal może być niebezpieczna.

Piestrzenice a smardze – podobieństwa i różnice

Pod względem wyglądu piestrzenice często są mylone ze smardzami (Morchella spp.), jednak istnieją istotne różnice:

• Kapelusz – U smardzów jest on siateczkowaty i regularnie komorowaty, podczas gdy u piestrzenic ma chaotyczną, mózgowatą strukturę.
• Wnętrze owocnika – Smardze są całkowicie puste w środku, co odróżnia je od piestrzenic, których owocnik w przekroju ma labiryntowate wnętrze.
• Trzon – Smardze mają wyraźnie zaznaczony, pusty trzon, natomiast trzon piestrzenic jest mniej wyraźny i często zlewa się z kapeluszem.
• Toksyczność – Smardze są jadalne po ugotowaniu, natomiast piestrzenice zawierają toksyny, które mogą być śmiertelnie niebezpieczne.
• Środowisko występowania – Smardze preferują gleby bogate w wapń i często rosną w pobliżu rzek, na łąkach i terenach popożarowych, podczas gdy piestrzenice częściej spotykane są w lasach iglastych i liściastych.

Piestrzenice to grzyby, które fascynują swoim wyglądem i biologicznymi właściwościami. Choć mogą przypominać smardze, różnią się od nich zarówno budową, jak i składem chemicznym. Ich potencjalna toksyczność sprawia, że lepiej podziwiać je w lesie niż na talerzu. W przypadku grzybów lepiej nie ryzykować – pomyłka może kosztować zdrowie, a nawet życie.