Asset Publisher
Światowy Dzień Mokradeł 2024
W obecnym roku obchodzimy 53. rocznicę podpisania Konwencji Ramsarskiej, które miało miejsce 2 lutego 1971 roku w Iranie. Pełna nazwa dokumentu brzmi „Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego”, a jej głównym celem jest – zgodnie z nazwą – zachowanie w jak najlepszym stanie szeroko pojętych mokradeł. Dokument ten dotychczas podpisały 172 państwa, a na ich obszarze chronionych jest około 190 milionów hektarów terenów podmokłych, z czego w Polsce około 150 tysięcy.
Od 1976 roku 2 lutego jest datą międzynarodowego wydarzenia, zwanego Światowym Dniem Mokradeł. Głównym celem tego obchodzonego przez 95 państw swoistego święta na cześć przyrody jest podnoszenie społecznej świadomości ludzi na temat znaczenia obszarów wodno-błotnych, zarówno w wymiarze ekologicznym, jak i gospodarczym. W 2024 roku dzień ten obchodzony jest pod hasłem „Ludzie i mokradła: splecione losy”, co zwracać ma uwagę na fakt istnienia wielowiekowej historii powiązań człowieka z mokrymi i podmokłymi terenami. Losy te nie zawsze były łatwe – prowadzenie melioracji na niektórych obszarach doprowadziło do całkowitego wyschnięcia wielu z nich, choć bagna bywały również zbawieniem – dawały schronienie na przykład powstańcom. W zeszłych latach hasłami przewodnimi były między innymi „Już czas na przywrócenie mokradeł” (2023), „Lasy dla wód i mokradeł ” (2011) czy „Zdrowe bagna – zdrowi ludzie” (2008).
W Polsce znajduje się 19 obszarów objętych ochroną przez Konwencję Ramsarską. Choć Puszcza Białowieska do nich nie należy, na jej pięknym terenie położone są cenne siedliska, które zasługują na uznanie w Światowy Dzień Mokradeł. Lasy Nadleśnictwa Browsk w Gruszkach położone są między innymi w dolinach takich rzek jak Narew, Narewka, Braszcza czy Jelonka, a mokre i wilgotne typy siedliskowe lasu stanowią ponad 25% udziału wszystkich drzewostanów. Są wśród nich olsy – porośnięte głównie rosnącą w kępach olszą czarną mokre lasy, w których poziom wody może sięgać nawet kilkudziesięciu centymetrów. Spotkamy także łęgi, czyli drzewostany okresowo zalewane przez rzeki zazwyczaj zdominowane przez jesiony, olsze i wiązy. Większość z nich objęta jest ochroną rezerwatową. Tereny te stanowią niezwykle ważną ostoję różnorodności biologicznej – są stanowiskami występowania wielu cennych gatunków roślin, zwierząt oraz innych organizmów, których rola w przyrodzie jest nieoceniona. Lasy te wykorzystywane są między innymi przez ptaki, takie jak samotniki i słonki, aby w odgrodzonych wodami i przez to bardziej chronionych przed drapieżnikami miejscach, wyprowadzić lęgi. Stwarzają dom dla mniejszych i większych ssaków, a także miejsce rozrodu płazów i niektórych gatunków gadów. Podmokłe tereny to bardzo ważny rezerwuar niezbędnej do życia wody, który chronią okoliczne miejsca przed nadmiernym wysychaniem.
Na terenie naszych lasów znajduje się także wiele innych ciekawych obszarów. Jednym z nich jest porośnięte w większości brzozą omszoną Bagno Derlicz, z którego wypływa rzeka Łutownia, a dogodne siedlisko znalazło tu wiele rzadkich zwierząt. Inny interesujący obszar stanowi sztucznie utworzony Zbiornik Siemianówka. Jego wschodnia część leży w granicach Nadleśnictwa, a sam zalew jest miejscem rozrodu i ważnym punktem na trasie wędrówek wielu gatunków ptaków wodno-błotnych. Spotkać tu można niemal wszystkie krajowe gatunki kaczek, gęsi czy czapli. Przy odrobinie szczęścia wiosną zaśpiewa nam w tym miejscu pliszka cytrynowa, a nad głowami przeleci bardzo rzadki mieszkaniec Polski – orlik grubodzioby.
Światowy Dzień Mokradeł to dobry czas na spacer w piękne i mokre miejsca, który należy połączyć z refleksją na temat ich ochrony i przyszłości. Pamiętajmy, by z szacunku do przyrody oraz dla własnego bezpieczeństwa nie wchodzić w najbardziej wilgotne miejsca – chodzenie po bagnach naprawdę wciąga!