Za młodu posiada białawy, jajowaty kapelusz z odstającymi łuskami. W tym czasie stanowi grzyb jadalny – jedynie jego młode, zamknięte owocniki nadają się świetnie np. do panierowania. Należy jednak zachować szczególną uwagę podczas spożywania tego gatunku – czernidłak jest trujący w połączeniu z alkoholem. Zawarta w grzybie kopryna blokuje rozkład alkoholu, przez co zażywanie alkoholu powoduje zatrucie aldehydem octowym. Dlatego zaleca się niespożywanie alkoholu na dwa dni przed i dwa dni po jedzeniu tego gatunku grzyba.

W późniejszym rozwoju grzyba, kapelusz zaczyna się wywijać i zmieniać barwę na różowawą. Następnie jego brzegi czernieją i rozpływają się w maź, ściekając niczym atrament.

Czy wiesz, że…
inne, lokalne nazwy czernidłaka to kołpak i czapka atramentowa.Gatunkiem podobnym do czernidłaka kołpakowatego jest czernidłak pospolity. Ich polskie nazwy wskazujące na przynależność do jednego rodzaju - wprowadzają w błąd. Czernidłak kołpakowaty (Coprinus comatus) należy do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae), natomiast czernidłak pospolity (Coprinopsis atramentaria) został sklasyfikowany do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae). Niegdyś obydwa te gatunki należały do jednego rodzaju, jednak po analizach molekularnych, naukowcy zdecydowali się wyodrębnić osobne rodzaje, a  polskie nazwy zwyczajowe tych grzybów – pozostały.