Można by się było spodziewać, że wszystkie sikory należą do jednego rodzaju – tak było jeszcze do niedawna, gdy sklasyfikowano je do rodzaju Parus. Teraz systematyka prezentuje się inaczej – każda z rodzimych sikor należy do innego rodzaju… Wyjątek stanowią czarnogłówka oraz sikora uboga, które noszą wspólną rodzajową nazwę łacińską Poecile (o nich będzie można przeczytać w jednym z kolejnych artykułów). Jest jednak wiele cech, które łączą nasze sikory – jak chociażby to, że wszystkie należą do dziuplaków.

Czy wiesz, że…
Dziuplaki, to ptaki zakładające gniazda w dziuplach i innych szczelinach oraz norach ziemnych.Bogatka (Parus major) jest naszą największą i najczęściej spotykaną sikorą. Jej łacińska nazwa rodzajowa (Parus) pochodzi od rzymskiego słowa, którym określano szybko poruszającego się drobnego ptaka. Słowo major oznacza kogoś większego od innych.

Zasięg występowania bogatki obejmuje niemal całą Europę (bez północnych krańców), północno-zachodnią Afrykę oraz umiarkowaną strefę Azji. Można na nią natrafić zarówno w lesie, na wsiach, jak i w miejskich parkach. Dzięki jej charakterystycznemu ubarwieniu, trudno pomylić ją z innym gatunkiem. Posiada czarną głowę z białym policzkiem, intensywnie żółty spód z czarnym krawatem, zielonkawy grzbiet oraz niebieskoszare skrzydła. Samca łatwo rozpoznać dzięki grubemu czarnemu krawatowi, który rozszerza się na brzuchu – u samicy maluje się znacznie delikatniej. Ubarwienie młodych osobników jest mniej kontrastowe – charakteryzują je żółtawy policzek oraz bledsza czapeczka. Dopiero, gdy młode zmienią pióra na adulturalne, będzie je znacznie trudniej rozpoznać od dorosłych osobników. Dopiero podczas odłowu ptaków w specjalne sieci ornitologiczne i poddaniu ich analizie w ręku przez ornitologa, można określić, czy ptak wykluł się w tym roku, czy jest już dorosły. Niestety nie ma możliwości dokładniejszego określenia wieku bogatek o upierzeniu adulturalnym – tak samo wygląda dorosły osobnik, która ma 3 lata i taki, który ma 10. Jedyną szansą na uzyskanie precyzyjnych danych jest obrączkowanie. Dzięki ponownemu odczytowi obrączki ptaka i kontakcie ze Stacją Ornitologiczną MiIZ PAN, możemy uzyskać informację w jakim wieku jest dany osobnik – a dokładniej ile minimalnie ma lat (jeśli był zaobrączkowany jako ptak w pierwszym kalendarzowym roku życia – wiemy ile dokładnie ma lat w momencie odczytu obrączki, natomiast gdy zaobrączkowano już dorosłego osobnika – mamy pewność ile lat przeżył co najmniej). Właśnie dzięki obrączkowaniu wiemy, że jedna z bogatek przeżyła 15 lat!

Czy wiesz, że…
repertuar wokalny bogatki jest imponujący i zarejestrowano ponad 200 różnych rodzajów jej głosu. Sikora ta potrafi czerpać ze śpiewu innych zasłyszanych gatunków ptaków.Ptaki te chętnie zajmują budki lęgowe, choć często zdarzają się przypadki zakładania gniazd w oryginalniejszych szczelinach jak np. skrzynka na listy, rura od huśtawki, czy słupek ogrodzeniowy. Dzięki temu, że gatunek ten nie stroni od ludzi, jest najlepiej poznaną sikorą. Zimą grupy bogatek można spotkać przy karmnikach, a zdarza się, że w miastach ptaki te pobierają pokarm bezpośrednio z ludzkiej ręki – jak choćby w warszawskich Łazienkach Królewskich. Do karmników bogatki przyciągają nie tylko tłuste ziarna – bardzo chętnie skubią także niesoloną słoninę (oczywiście wywieszając tego rodzaju pokarm, należy pamiętać o jego regularnej wymianie na świeży), a nie pogardzą także padliną. Latem podstawę ich jadłospisu stanowią owady, przez co można powiedzieć, że te sympatyczne, kolorowe ptaszki są drapieżnikami!

W związku z tym, że bogatki obserwujemy w ciągu całego roku, możemy wysnuć mylne przekonanie, że jest to gatunek osiadły. Jednak na zimę część naszych lęgowych bogatek udaje się na zachód, natomiast gościmy wtedy ich pobratymców z północy i wschodu.