Asset Publisher
Kawa na ławę, czyli jak ugryźć aneks
Puszcza Białowieska jest jednym z najcenniejszych obiektów przyrodniczych Europy. Dzięki ochronie gwarantowanej jej przez królów, carów oraz władze Rzeczypospolitej ten przepiękny i różnorodny biologicznie obszar do dziś cieszy oko turystów, przyrodników, naukowców i lokalnej społeczności.
Puszcza Białowieska od wieków była użytkowana przez ludzi (pierwsze ślady osadnictwa sięgają neolitu). Stała się miejscem polowań polskich królów jak i władców mocarstw zaborczych – przede wszystkim rosyjskich carów.
Lata 1915 – 1918 to okres rabunkowych wycinek prowadzonych przez Niemców. Po I wojnie światowej Puszcza była eksploatowana przez angielską spółkę „The Century European Timber Corporation”, z którą polskie władze w 1929 r. zerwały umowę i wdrożyły trwającą do dziś planowaną, racjonalną i zrównoważoną gospodarkę leśną.
Od roku 1979 część Puszczy Białowieskiej objęta została dodatkową ochroną poprzez uznanie jej za Obiekt Światowego Dziedzictwa (OŚD) UNESCO. Zdając sobie sprawę z bogactwa przyrodniczego całego obszaru Puszczy, jej lasy w zarządzie nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka na podstawie zaakceptowanego przez UNESCO wniosku renominacyjnego w 2014 r. także zostały włączone w skład Transgranicznego Obiektu Światowego Dziedzictwa. Dołączono do niego też kompleks leśny zwany Puszczą Ladzką, położony w granicach Nadleśnictwa Browsk.
W ramach przyjętych metod ochrony obiektu UNESCO lasy Puszczy podzielono na 4 strefy ochronne, a zabiegi pielęgnacyjne i ochronne związane ze ścinaniem drzew komitet UNESCO wskazał w strefie aktywnej ochrony, uznając potrzebę czynnej ochrony tych lasów. Taki obszar obejmuje około 20% naszego nadleśnictwa.
Od 2012 r. w puszczańskich lasach trwa masowy pojaw kornika drukarza zwany gradacją. Powszechnie znaną i jedyną skuteczną praktyką leśną zapobiegania zamieraniu całych połaci świerków jest ścinanie zaatakowanych drzew i ich wywóz z lasu. Takie działania ratownicze, podejmowane w Nadleśnictwie Browsk spowodowały realizację niemal w całości planu pozyskania drewna określonego w Planie Urządzenia Lasu (PUL), jednak kosztem planowych zabiegów w lesie. Zatwierdzony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska aneks do planu zwiększa pulę drewna możliwego do pozyskania po to, aby móc wykonać zaplanowane pierwotnie zadania.
Tymi zadaniami są tzw. czyszczenia późne i trzebieże polegające m. in. na stopniowym przerzedzaniu drzew, aby tym pozostającym dać jak najlepsze warunki wzrostu, na usuwaniu chorych i zamierających drzew w przegęszczonych drzewostanach oraz usuwaniu drzew tych gatunków, które nie powinny rosnąć na danym siedlisku w tak dużych ilościach (np. sosna na cennym, chronionym unijnymi dyrektywami, siedlisku żyznego lasu liściastego zwanego grądem subkontynentalnym). Większość tych prac wykonana będzie nie tylko poza obiektem UNESCO, ale również poza obszarem Natura 2000.
W ramach aneksu należy zakończyć zaplanowane i rozpoczęte cięcia odnowieniowe czyli pozyskanie drzew, aby zrobić miejsce młodym drzewkom, które wsieją się tu same lub zostaną posadzone przez pracowników leśnych. Te akurat prace prowadzone będą poza Obiektem Światowego Dziedzictwa UNESCO. Do tych działań zobowiązuje nas plan zadań ochronnych dla Obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska. W efekcie możliwe będzie uzyskanie różnorodnego i właściwego dla tego terenu młodego pokolenia lasu, czyli m. in. dębów, które – w przeciwieństwie do rosnących tam sosen i zamarłych świerków – powinny dominować na siedlisku grądowym.
- Nasze działania mają oparcie w krajowym prawie. Co więcej, podpisany aneks konsultowany był z unijnymi instytucjami, które nie wniosły do niego uwag.
- Określone aneksem prace będą wykonywane po zakończeniu okresu lęgowego większości gatunków ptaków.
- Nie będziemy pracować w drzewostanach ponadstuletnich, takich, które rosną na siedliskach wilgotnych, ani w rezerwatach przyrody. Na obszarze UNESCO działania będą wykonywane tylko w strefie ochrony aktywnej – czyli tam gdzie komitet UNESCO uznał je za stosowne i niezbędne.
- Pozyskane drewno w dużym stopniu będzie stanowiło surowiec przeznaczony dla miejscowej ludności, między innymi po to aby zapobiec kuriozalnej sytuacji, gdy mieszkańcy miejscowości położonych wśród puszczańskich lasów palą węglem lub sprowadzają drewno z odległych o kilkadziesiąt kilometrów lasów.
- Prace wynikające z aneksu na terenie Obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO – pomimo formalnego braku takich ograniczeń – wykonane będą bez użycia harwesterów.
- Aneks do planu pozwala na pozyskanie dodatkowej masy ponad 60 tys. m3 drewna (w większości poza terenem Puszczy Białowieskiej). Mając na względzie wszelkie ograniczenia i potrzeby ochronne ograniczyliśmy nasze zabiegi do miejsc najpilniejszych i najbardziej tego wymagających. Ilość pozyskiwanego drewna nie przekroczy w naszym przypadku 10 tys. m3.
W załączeniu znajduje się lista powierzchni leśnych, w których planujemy cięcia.