Asset Publisher
GWIAZDNICE
Z pewnością każdy z nas spotkał choć jednego przedstawiciela tego rodzaju, gdyż gwiazdnice są roślinami kosmopolitycznymi – mają bardzo szeroki zasięg geograficzny i spotkamy je nie tylko w lasach, ale także w miastach i miejscach ruderalnych.
Sama nazwa wskazuje, że najczęściej spotykaną przedstawicielką tego rodzaju jest gwiazdnica pospolita (Stellaria media). Ta synantropijna roślina dobrze się przystosowała do przekształconego przez ludzi środowiska i natrafić na nią można zarówno w ogrodach, na polach, a także w lasach, choć preferuje wilgotne tereny ruderalne. Znana jest także jako ptasia mięta kurzyślep (po ang. chickweed), gwiazdownica, kuroślep, mokrzec, mokrzyca, mrzygłód, muchotrzew, a także muszec lub piernata1. Pomimo, że należy do roślin pospolitych, to mało kto wie o jej zastosowaniach. Jakoże w sprzyjających warunkach klimatycznych kwitnie cały rok, jej ziele z rzadka się suszy, gdyż można je pozyskiwać na bieżąco. Surowiec zielarski stanowią górne części kwitnących pędów, które stosuje się w celu złagodzenia wysypek, łuszczycy, czy poparzeniu pokrzywą. Oprócz leczniczego zastosowania, gwiazdnica pospolita gości na wielu stołach w różnych zakątkach świata. Jej surowe liście używa się jako składnik sałatek, a w kuchni japońskiej gotuje się je wiosną z ryżem. Trzeba jednak zachować ostrożność podczas spożywania jej w stanie surowym, gdyż zawiera nieco saponin, dlatego lepiej ją jeść ugotowaną.
Innym, także popularnym w kraju gatunkiem jest gwiazdnica wielkokwiatowa (Stellaria holostea). Epitet gatunkowy oznacza roślinę kruchą, łamliwą niczym kość i pochodzi z greki od słów holos, czyli cały oraz osteon – kość. Jej luźne darnie można spotkać w żyznych lasach liściastych. Charakterystyczne, długie, cienkie i zaostrzone liście wyrastają z czterokanciastej łodygi. W niektórych krajach uprawiana jest także jako roślina ozdobna.
Do gwiazdnic spotykanych na terenie naszego kraju należą także: bagienna, blada, błotna, długolistna, gajowa, grubolistna, trawiasta oraz zaniedbana. Gatunkami, z którymi można pomylić nasze gwiazdnice są np. możylinek trójnerwowy, czy kościenica wodna – istnieje duże podobieństwo pomiędzy ich kwiatami.
1 „Rośliny lecznicze”, Kolekcje Muzeum Rolnictwa im. Ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, 2016