W ten dzień warto poświęcić trochę więcej przynajmniej jednemu z węży czyli żmii  zygzakowatej. Jest  to ważny gatunek dla ekosystemu.

Żmija zygzakowata (Vipera berus) to jadowity gad z rodziny żmijowatych o charakterystycznym, zygzakowatym wzorze na grzbiecie.

Żmija występująca w Polsce może posiadać różne ubarwienie.

- szare (w odcieniach srebrzystoszarym do grafitowego),

- brązowe (od ceglastego do ciemnego brązu),

- czarne.

Charakterystyczny, ciągnący się przez całą jej długość znak w kształcie zygzaka, nazywany również wstęgą kainową, widać u dwóch pierwszych odmian, szczególnie u samców. Na głowie znajduje się czarna plama w kształcie litery "X". Strona brzuszna jest ciemna, zwykle brązowa, w okolicy ogona - żółta.

Czerwona tęczówka i pionowa źrenica – te cechy pozwalają nam w 100% odróżnić żmiję od innych węży krajowych. 

Dorosłe samice żmii osiągają długość do ok. 80 cm. Ciało samców jest mniej masywne i krótsze o ok. 10 cm. Masa dorosłej żmii dochodzi do ok. 200 g.

Górną szczękę żmii możemy potraktować jako zredukowaną do minimum podstawę mocowania zębów jadowych, które potrafią się zawiasowo składać w kierunku gardła a wyposażone są w kanaliki połączone z gruczołami jadowymi. W momencie ataku zęby te wysuwane są ze specjalnych fałdów bony śluzowej, a wbicie ich w ciało ofiary i jednoczesny ucisk podniebienia powoduje wstrzyknięcie porcji jadu z gruczołów.

Podobnie jak u innych węży, połączenie szczęki z żuchwą jest bardzo elastyczne i przesunięte w głąb pyska, co pozwala wężowi połknąć ofiarę dużo większą od jego głowy! Charakterystyczną cechą jest również długi rozdwojony na końcu język. Charakterystyczny, ruch języka związany jest jednak ze zmysłem węchu, a nie smaku - jest to takie swoiste „smakowanie zapachu”. Wysunięty język zbiera substancje chemiczne unoszące się w powietrzu. Podczas powrotu do wnętrza pyska, przekazuje je znajdującemu się tam aparatowi Jacobsona (z zewnątrz widoczny jest on jako podwójna jamka w podniebieniu i odpowiedzialny jest właśnie za percepcję zapachu). To niezwykle czułe narzędzie pozwala żmii orientować się w otoczeniu, lokalizować ofiary oraz podążać ich śladem po ataku.

Gad żywi się gryzoniami polnymi, ryjówkami, kretami, pisklętami, czasem w jego menu znajdą się żaby i jaszczurki. Gdy ofiara zbliży się na wystarczającą odległość, żmija błyskawicznym ruchem uderza w nią zębami jadowymi i wycofuje się. Pożywienie przyjmuje, gdy ofiara nie żyje, połyka je w całości.

Warto zauważyć, że żmija jest zwierzęciem bardzo pożytecznym poprzez tępienie ogromnej liczby szkodników. Największym wrogiem tego gatunku jest jeż.

Środowisko życia żmii zygzakowatej to przede wszystkim podmokłe fragmenty lasów, torfowiska, rumowiska skalne, wilgotne łąki, obrzeża bagien i moczarów, itp. Siedliska te muszą być jednak bogate w miejsca dobrze naświetlone, gdyż, tak jak większość zmiennocieplnych gadów, i ona musi się w ciągu dnia wygrzewać na słońcu.

Bardzo dobrze pływa, choć kąpieli unika. Na lądzie jest dość powolna.

Gody rozpoczynają się w kwietniu lub maju. Samce walczą o samicę, oplatając się przednimi odcinkami ciała (splatają się w warkocz), próbują docisnąć przeciwnika do powierzchni ziemi. Pokonany, cały i zdrowy, oddala się z placu walki.

Żmija zygzakowata jest jajożyworodna. Poród ma miejsce w sierpniu lub we wrześniu. Samica rodzi od 5 do 18 młodych o długości do 23 cm.

Żmija zygzakowata podobnie jak znaczna większość dzikich zwierząt woli uniknąć walki niż ją podjąć. Dlatego też w przypadku zagrożenia najczęściej wybiera ucieczkę, a jeżeli zadecyduje się zaatakować zawsze poprzedza to ostrzegawczym syczeniem. Gdy poczuje się bardzo zaniepokojona i zagrożona może ukąsić i to bez ostrzeżenia. Jad żmii jest niebezpieczny szczególnie  dla dzieci i osób starszych, w innych przypadkach bardzo rzadko dochodzi do śmierci ukąszonego człowieka.

Ukąszenia nigdy nie należy lekceważyć.

Podczas wycieczki należy patrzeć pod nogi, a pełzającą lub leżącą żmiję najlepiej zostawić w spokoju, przejść bokiem.

Na ikonografice poniżej pokazano także jaszczurkę beznogą, czyli padalca, często mylonego z wężem.