Asset Publisher
Biegi na orientację
Lubisz biegać, ale znudziło ci się bicie rekordów prędkości? Spróbuj czegoś nowego. W biegach na orientacje równie ważna co sprawne nogi i płuca jest głowa.
O co chodzi w biegu na orientację? O jak najszybsze przebycie określonej trasy wyznaczonej punktami kontrolnymi. Którędy zawodnik pokona dystans pomiędzy kolejnymi punktami, zależy tylko od niego: jego sprawności poruszania się w terenie, zmysłu orientacji i strategii. Do pomocy ma - coraz bardziej zapomniane w dzisiejszych czasach nawigacji satelitarnych - mapę i kompas. Żeby ukończyć zawody, musi zaliczyć wszystkie punkty w odpowiedniej kolejności. Swoją obecność w tych miejscach potwierdza na karcie startowej lub, coraz częściej, na specjalnym chipie.
Historia z armią w tle
Biegi na orientację wywodzą się ze Skandynawii. Pierwsze zawody zorganizowano jeszcze w XIX w. w Norwegii. Początkowo dyscyplina cieszyła się niewielkim zainteresowaniem i startowali w niej głównie wojskowi. Dla cywilów, w czasach gdy sport nie był tak popularny, jak dziś, pokonanie dwudziestokilometrowych tras było zbyt wielkim wyzwaniem. Dopiero kiedy skrócono dystans orienteering stał się popularniejszy wśród amatorów. W latach trzydziestych XX w. rozegrano pierwsze zawody międzynarodowe, a po drugiej wojnie światowej biegi na orientację zaczęto uprawiać poza Skandynawią, w 1961 r. powstała Międzynarodowa Federacja Sportów na Orientację, a pięć lat później odbyły się pierwsze mistrzostwa świata.
Dziś ten sport wciąż najpopularniejszy jest w Europie. Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszy się w Ameryce Północnej, Wschodniej Azji i Australii.
Chociaż jest dyscypliną olimpijską, nigdy nie znalazł się w programie igrzysk. I pewnie długo nie znajdzie. Biegów na orientację w zasadzie nie sposób pokazać w telewizji ze względu na zbyt rozległy teren rozgrywania zawodów. Z tego samego powodu oraz tego, że biegi zazwyczaj organizowane są w lesie, trudno oczekiwać tłumu kibiców. Pomimo tej niemedialności, popularność orienteeringu rośnie, a na największych zawodach startuje nawet 25 tys. biegaczy. To liczba porównywalna z frekwencją na największych maratonach na świecie.
O co w tym chodzi?
W biegu na orientację bardzo ważna jest mapa, ale nieco inna od tych używanych podczas leśnych wędrówek. Podstawowa różnica polega na tym, że lasy oznaczone są na niej różnymi odcieniami zieleni. Im ciemniejszy kolor, tym gęstszy las, a więc poruszanie się w nim trudniejsze. Takie oznaczenia pomagają zdecydować czy lepszym rozwiązaniem będzie bieg najkrótszą trasą przez gęstwinę, czy lepiej trochę nadłożyć drogi i pokonać trasę przez rzadsze zarośla.
Reszta oznaczeń przypomina te powszechnie używane. Niebieskie elementy to obiekty wodne: rzeki, strumienie, jeziora, bagna czy studnie. Brązowe poziomnice obrazują ukształtowanie terenu: góry, pagórki, muldy, jary itp. Czarne znaczki pokazują charakterystyczne obiekty, np. głazy, myśliwskie ambony czy np. jaskinie.
Skala map używanych w orienteeringu jest dużo mniejsza niż turystycznych, zwykle 1:15000 lub 1:10000 (1 cm na mapie odpowiada 150 lub 100 metrom w terenie), a w wypadku biegów sprinterskich - nawet mniej niż 1:5000. Oczywiście nie obejdzie się tez bez kompasu. To dzięki niemu można ustawić mapę względem północy, a także przemieszczać się pomiędzy punktami kontrolnymi na azymut.
Punkty kontrolne podczas biegu na orientację oznaczone są tzw. lampionami. To biało-pomarańczowy lub biało-czerwony znacznik w kształcie sześcianu. Każdy z punktów ma swój kod.
wyposażony jest też w perforator, za pomocą którego uczestnik oznacza kartę startową lub, coraz częściej, elektryczny czujnik, który rejestruje chip zawodnika.
Naturalnie w lesie
Najpopularniejszym biegiem na orientację jest bieg klasyczny (nazywany też długim). W równym stopniu sprawdza on techniki orientacji, co sprawność i wytrzymałość zawodnika. Pokonanie trasy zajmuje zwycięzcom około 75-90 minut. Biegi średniodystansowe nastawione są przede wszystkim na dobrą nawigację. Najlepsi kończą je mniej więcej w pół godziny. W biegu sztafetowym wygrywa ta - najczęściej trzyosobowa - drużyna, której zawodnicy po kolei zaliczą jak najszybciej i bezbłędnie swoje trasy. Organizuje się także biegi sprinterskie, nocne, długodystansowe czy punktowe, w których trzeba w określonym czasie zaliczyć jak najwięcej punktów kontrolnych.
Naturalnym terenem do uprawiania biegów na orientację są lasy. Dlatego też Lasy Państwowe postanowiły przyjść z pomocą miłośnikom tej dyscypliny. W 2011 r. Ogólnopolski Komitet Organizacyjny Biegu na Orientację Leśników przedstawił koncepcję Zielonego Punktu Kontrolnego. Chodzi o zainstalowanie w lasach lub parkach stałych punktów kontrolnych, które umożliwiłyby bieg w dowolnym czasie. Takie standaryzowane punkty mają logo właściciela, zarządcy terenu lub sponsora, plakietki z symbolem orienteeringu, kasownik (perforator) kart kontrolnych oraz kod kreskowy umożliwiający elektroniczne potwierdzenie obecności zawodnika. Do tego zarządcy terenu przygotowują znormalizowane mapy do orienteeringu, które uczestnicy biegu będą np. mogli ściągnąć z internetu.
Do tej pory powstało ponad czterdzieści projektów Zielonych Punktów Kontrolnych w Lasach Państwowych. Są takie na terenie nadleśnictw: Krynki, Bytów, Przedborów, Olsztynek, Wieruszów, Maskulińskie, Spychowo, Brynek, Gdańsk, Mielec, Strzebielino, Hajnówka, Lipka, Woziwoda, Miękinia, Elbląg, Dojlidy, Solec Kujawski, Supraśl, Krasnystaw i Augustów. Ich wykaz można znaleźć na stronie www.zielonypunktkontrolny.pl.
Asset Publisher
Asset Publisher
Nadleśnictwo Browsk na tle zmian administracyjnych w Puszczy Białowieskiej, Lackiej, Świsłockiej i Szereszewskiej.
Nadleśnictwo Browsk na tle zmian administracyjnych w Puszczy Białowieskiej, Lackiej, Świsłockiej i Szereszewskiej.
Podział powierzchniowy i administracyjny Puszczy Białowieskiej i terenów przyległych na przestrzeni stuleci ulegał ciągłym przemianom.
Przed XIV wiekiem osadnictwo na terenie dzisiejszej Puszczy było ograniczone z powodu częstych najazdów jaćwieskich, tatarskich i Krzyżackich. W XIV wieku tereny puszczańskie weszły w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Pierwsza wzmianka o Puszczy sięga połowy XV wieku, w którym to czasie Długosz zanotował, iż w roku 1409 król Jagiełło z Księciem Witoldem, przed wojną z Krzyżakami, przez 8 dni polowali w „ Białowieży" dla zaopatrzenia wojska w żywność.
Od początku panowania Władysława Jagiełły Puszcza Białowieska znajdowała się we władaniu Polski. Granicę miedzy Puszczami Bielską i Białowieską (aż do rozbiorów) była granicą między Koroną i Wielkim Księstwem Litewskim. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej (1795r.) Puszcza Białowieska znalazła się pod zaborem rosyjskim.
W drugiej połowie XVIII wieku Puszcza Białowieska podzielona była na dwie kwatery – białowieską i jamneńską . Kwatera białowieska dzieliła się wtedy na 7 a jamneńska na 6 straży. Straże miały kształt zbliżony do trójkątów. Każda straż zawierała od 3 do 7 obrębów strzeleckich. W 1796 roku kwatery te weszły w skład leśnictwa brzeskiego.
Do kwatery białowieskiej należały następujące straże:
1) starzyńska - strażnik w Starzynie, 2) stołpowska – strażnik w uroczysku Stołpowiska, 3) leśniańska - strażnik w uroczysku Leśna, 4) hajnowska - strażnik w uroczysku Hajnowszczyzna, 5) augustowska - strażnik w Perechodzie lub Gnilcu,
6) narewska - strażnik w miasteczku Narewka, 7) browska - strażnik w uroczysku Browsk,
Do kwatery jamneńskiej należały straże:
8)krukowska – strażnik w Białej, 9) podbielska strażnik w Izbiskach, 10) dziadowlańska – strażnik w Kowalewszczyźnie 11) okólnicka – strażnik w Mylniskach, 12) kraśniczańska - strażnik we wsi Roubeckie, 13) świetliczańska – strażnik w uroczysku Świetliczyska.
Regularny podział powierzchniowy, dzielący Puszczę na oddziały w kształcie prostokątów został zaprojektowany w latach 1843 – 1846. Prostokąty miały długość dwóch wiorst* w kierunku W – E i jedną wiorstę w kierunku N – S. Puszczę Białowieską podzielono na 451 oddziałów o powierzchni około 228 ha a Puszczę Świsłocką na 125 oddziałów. W 1883 roku podział ten uzupełniono poprzez przecięcie uzupełniajacych linii oddziałowych ze wschodu na zachód w odstępach jednowiorstowych. Powstałe w ten sposób oddziały miały powierzchnie około 113 ha.
W listopadzie 1888 roku Puszczę Białowieską (102057 ha) i Puszczę Świsłocką (23645 ha) przekazano z zarządu państwowego do zarządu domen rodziny carskiej (125702 ha).
W 1891 roku powierzchnie Puszczy Białowieskiej i Świsłockiej podzielono na 5 jednostek administracyjnych nazywanych majątkami.
W 1919 roku po przejęciu puszczy przez władze polskie funkcjonowało 5 nadleśnictw: Browskie, Królewskie z siedziba w Białowieży , Starzyńskie i Hajnowskie z siedzibą w Hajnówce i Świsłockie z siedzibą we wsi Oszczep.
29. XII.1921 roku wyodrębniono na terenie dzisiejszego rezerwatu ścisłego rezerwat leśny o powierzchni 5594,56 ha, który następnie 13.IV.1924 roku został przemianowany przez Ministra Rolnictwa na Nadleśnictwo Rezerwat o powierzchni 6088,65 ha.
Na podstawie zarządzenia Ministra Rolnictwa z dn.12.IX.1929r. Puszczę Białowieską podzielono na 14 nadleśnictw. Nadleśnictwa podzielone były na 50 leśnictw i 133 obchody. Przeciętna powierzchnia leśnictwa wynosiła 2010 ha a obchodu 750 ha. Dodatkowo funkcjonowały 3 Nadleśnictwa na terenie Puszczy Świsłockiej – Oszczep, Zamosze i Świsłocz.
Dnia 4 sierpnia 1932 roku Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych zostaje utworzony Park Narodowy, o powierzchni 4712,84 ha, podległy administracyjnie Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży.
Z dniem 1.IV.1933 roku (Monitor Polski Nr72 poz. 92 z 28 III.1933r.) zostały zamienione nazwy Nadleśnictw z przymiotnikowych na rzeczownikowe. Na terenie Puszczy Białowieskiej funkcjonowały następujące Nadleśnictwa: Biała (dawne Olszańskie), Białowieża, Browsk, Czoło, Gródek (dawne Jagiellońskie), Hajnówka, Jasień, Królewski Most, Jaźwiny, Leśna, Narewka, Nikor, Starzyna, Zwierzyniec oraz Nadleśnictwo Oszczep dołączone z Puszczy Świsłockiej. Dwa inne nadleśnictwa Puszczy Świsłockiej (Świsłocz i Zamosze) o obszarze ok. 13600ha zwrócone zostały w 1936 roku spadkobiercom Tyszkiewiczów.
W tym czasie Nadleśnictwo Browsk z siedzibą we wsi Gruszki ( oddział 62 D) zajmowało powierzchnię 6712,09 ha i podzielone było na 4 leśnictwa, oraz 10 obchodów; Nadleśnictwo Narewka z siedzibą we wsi Świnoroje (oddział 78 AB) zajmowało powierzchnię 8391,87 ha podzieloną na 3 leśnictwa i 11 obchodów oraz Nadleśnictwo Czoło z siedzibą w osadzie Czoło ( Oddział 110 H) o powierzchni 5959,46 ha z 4 leśnictwami i 8 obchodami. Nadleśnictwo Lacka Puszcza które jest obecnie włączone do Nadleśnictwa Browsk wchodziło w skład Nadleśnictwa Bielsk. W 1933 roku łączna powierzchnia Puszczy Białowieskiej wynosiła około105282 ha
(wraz z uroczyskami o łącznej powierzchni ok.1525 ha, leżacymi poza głównym kompleksem). Obszar Puszczy Świsłockiej wynosił ok. 23639ha. Ogólna powierzchnia Puszczy Lackiej , Szereszewskiej ,Białowieskiej i Świsłockiej wynosiła ok. 142926ha. W tym Park Narodowy zajmował obszar 4689,33 ha.
Oprócz Parku Narodowego w tym czasie na terenie Puszczy znajdowało się pięć rezerwatów ścisłych i jeden częściowy. Były to Rezerwat Jodłowy o pow. 15,20 ha (Nadleśnictwo Nikor oddz.562), Bagienny o pow. 95,25 (Nadleśnictwo Nikor oddz. 562), Sosnowy o pow. 338 ha (Nadleśnictwo Nikor oddz. 720,754,), Z zimoziołem pólnocnym Linnaea borealis o pow 2,5 ha (Nadleśnictwo Nikor oddz. 655), Szosowy o powierzchni 1867 ha(wzdłuż szosy Hajnówka- Białowieża). W 1936 roku powstały dwa dodatkowe rezerwaty: rezerwat świerków odroślowych o pow. 1,80 ha ( Nadleśnictwo Królewski Most oddz. 804) oraz rezerwat bluszczu
(Nadleśnictwo Gródek oddz. 646,647) o pow. 0,23 ha.
W okresie międzywojennym uzupełniono dawny podział przestrzenny. Powierzchnie istniejących oddziałów podzielone zostały na cztery części ( dodano do istniejącej numeracji litery A, B ,C lub D). W tym czasie Puszcza Białowieska liczyła 924 oddziały, a Puszcza Świsłocka 224. W Puszczy Białowieskiej nadal funkcjonował identyczny podział powierzchniowy z kolejną numeracją oddziałów. Lacka Puszcza i Świsłocka miały oddzielną numerację.
Zakończenie II wojny światowej przyniosło podział Puszczy Białowieskiej na dwie części. Większa część znalazła się na terytorium dzisiejszej Białorusi. Po stronie polskiej pozostała Puszcza Lacka, po stronie białoruskiej Świsłocka i Szereszewska.
W 1949 roku ogólna powierzchnia Puszczy Białowieskiej po stronie polskiej wynosiła 57859,88 ha. Obiekt zagospodarowany, będący pod zarządem Centralnego Zarządu Lasów Państwowych (C.Z.L.P.) zajmował powierzchnię 52794,77ha. Na terenie Puszczy funkcjonowało 6 nadleśnictw: Białowieża, Browsk, Hajnówka, Leśna, Narewka i Starzyna.
Zarządzeniem Ministerstwa Leśnictwa z dnia 30.V.1950r.Zn.II/Ustr.003/124 został zatwierdzony nowy podział administracyjny dzielący Puszczę z dniem 1 stycznia 1951r. na 8 Nadleśnictw: Białowieża, Browsk, Hajnówka, Lacka Puszcza, Leśna, Narewka, Starzyna, Zwierzyniec.
Nadleśnictwo Browsk po II wojnie światowej zajmowało na dzień 01.01.1949 roku powierzchnię 8334,22 ha.
(Oddz. 1-2, 5-9, 13-18, 24-28, 36-41, 48-53, 62-69, 81-84, 104-110, 130-135, 160-166, 192-197, 225-229, 259-260 i 353a). Siedziba biura nadleśnictwa została usytuowana w Narewce ( dzisiejsza ul. Ogrodowa 13) a następnie przeniesiona z dniem 01.10.1961 r. do Gruszek ( do nowo powstałego budynku).
Nadleśnictwo Narewka zajmowało powierzchnię 6629,14 ha.(Oddz. 73-80, 92-103, 117-129, 147-159, 178-190). Siedziba biura nadleśnictwa Narewka znajdowała się w osadzie Świnoroje (aktualnie numer posesji 9).
Po wojnie siedziba Nadleśnictwa Lacka Puszcza znajdowała się we wsi Narewka. Początkowo budynek Nadleśnictwa znajdował się na dzisiejszej ul. Majowej 3, następnie na ul. Mickiewicza 52 a potem przeniesiona do osady Minkówka. Nadleśnictwo to zajmowało powierzchnię 5885,95 ha (Oddz. 1-74, 75-153, 34-35,
44 –47, 56, 58-61, 157)
Po urządzaniu definitywnym, które przeprowadzono w 1958 roku Nadleśnictwo Browsk składało się z 10 leśnictw:
Babia Góra, Gruszki, Strażnica , Pasieki , Mikłaszewo , Masiewo, Granica, Olchówka, Siemianówka , Kosy Most
Nadleśnictwo Narewka składało się z 6 leśnictw:
Jelonka, Świnoroje, Przechody, Biała Góra, Skupowo, Augustów
Nadleśnictwo Lacka Puszcza składało się z 7 leśnictw:
Porosłe, Krynica, Rybaki, Minkówka, Kapitańszczyzna, Gnilec, Podwaśki
Po I rewizji w 1968 roku została zmniejszona liczba leśnictw.
W Nadleśnictwie Lacka Puszcza funkcjonowały 4 leśnictwa
Krynica, Rybaki , Podwaśki, Minkówka
W Nadleśnictwie Browsk funkcjonowało 6 leśnictw
Gruszki, Pasieki, Masiewo, Zamosze, Olchówka , Kosy Most
W Nadleśnictwie Narewka funkcjonowało 5 leśnictw:
Jelonka, Świnoroje, Przechody, Nowosady, Skupowo
Na pdstawie zarządzenia nr 6 Dyrektora OZLP w Białymstoku z 29.12.1971r. z dnia 1 stycznia 1972r. Nadleśnictwo Lacka Puszcza zostało przyłączone do Nadleśnictwa Narewka.
Na podstawie Zarządzenia nr 64 Naczelnego Dyrektora L.P. z 22.XI.1972r. (Dz.U.MLiPD Nr 13 poz. 126 z dnia 30.12.1972r.) z dniem 1 stycznia 1973 roku Nadleśnictwo Narewka zostało przyłączone do Nadleśnictwa Browsk. Obecnie nadleśnictwo podzielone jest na trzy obręby: Browsk, Narewka i Lacka Puszcza. Ostatnim nadleśniczym Nadleśnictwa Lacka Puszcza był Jerzy Wołkowycki. Nadleśniczymi w Nadleśnictwie Narewka byli: Jan Buszko ( zastrzelony w 1955 roku w okolicach oddz. 78 A, Mieczysław Kutrzeba oraz ostatni nadleśniczy Józef Fularczyk.
Po II rewizji w 1979 obręb Narewka składał się z 5 leśnictw :
Jelonka , Świnoroje, Przechody, Nowosady, Skupowo
W obrębie Lacka Puszcza znajdowało się 6 leśnictw:
Krynica, Lewkowo Stare cz I , Rybaki, Gnilec, Narew, Minkówka
W obrębie Browsk znajdowało się 7 leśnictw:
Gruszki, Pasieki, Masiewo , Zamosze, Olchówka, Łańczyno Lewkowo Stare cz.II
Powierzchnia lasów będących w zarządzie Nadleśnictwa Browsk wg stanu prac urządzenia lasu III rewizji którą przeprowadzono w 1992 roku wynosiła 24108,16 ha i w stosunku do areału II rewizji wzrosła o 2322,52 ha. Największe zmiany dotyczyły obrębu Lacka Puszcza gdzie przejęto 1340,53 ha gruntów, głównie drobnych fragmentów lasów chłopskich. W obrębie Browsk przejęto 888,77 ha gruntów a w obrębie Narewka 93,22 ha.
W Nadleśnictwie Browsk funkcjonowało 18 leśnictw:
W obrębie Browsk znajdowało się 7 leśnictw.
Gruszki, Pasieki, Masiewo , Zamosze, Olchówka, Łańczyno , Narewka
W obrębie Lacka Puszcza znajdowało się 6 leśnictw.
Krynica , Lewkowo Stare, Rybaki, Gnilec , Narew, Minkówka
W obrębie Narewka funkcjonowało 5 leśnictw.
Jelonka, Świnoroje, Przechody , Nowosady, Skupowo
Po poszerzeniu Białowieskiego Parku Narodowego na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lipca 1996 roku ( Dziennik Ustaw Nr 93, poz 424) zmniejszeniu uległa powierzchnia Nadleśnictwa Browsk i wynosiła 19748,47 ha. Do BPN – u przekazane zostały oddziały 104-110, 131-136, 191-197, 225-229, 258-259 z obrębu Browsk o powierzchni 3925,3305 ha ( Leśnictwa Zamosze, Masiewo i Gruszki) i oddziały 158-159, 189-190 o powierzchni 435,7661 ha z obrębu Narewka (część Leśnictwa Jelonka). Łączna przekazana powierzchnia wynosiła 4361,0966ha.
Obecnie Nadleśnictwo Browsk wchodzi w skład Leśnego Kompleksu Promocyjnego, który został powołany Zarządzeniem Nr 30 Dyrektora Generalnego L.P. z dnia 19 grudnia 1994 roku i nazwany,, Lasy Puszczy Białowieskiej''
Po IV rewizji na dzień 01.01.2002 roku w Nadleśnictwie Browsk funkcjonuje 12 leśnictw o całkowitej powierzchni 20385,65 ha.
Na dzień 01.01.2003r. powierzchnia Nadleśnictwa, po zmianach w 2002 roku,
wynosi 20410,08 ha .
Od 1949 roku powierzchnia Nadleśnictwa Browsk zmniejszyła się o ok. 640 ha (uwzględniając powierzchnie dawnych nadleśnictw Narewka i Puszcza Lacka). Największe zmiany wynikają z podziału Puszczy Białowieskiej po II wojnie światowej oraz z powiększenia obszaru BPN – u.
Opracowano na podstawie:
- E. Więcko – „Puszcza Białowieska"
- Echa Leśne – nr 16 i 17 z 1937 r
- Operat Urządzania Lasu – 07.VII.1933r.
- Ustalenia własne