Ta pospolita w kraju roślina, swoje określenie gatunkowe (officinalis) zawdzięcza leczniczym właściwościom – officina oznacza po łacinie aptekę. W medycynie ludowej zalecano spożywanie naparu z ziela przetacznika leśnego w leczeniu gruźlicy i zapaleniu oskrzeli. Między innymi właśnie o tym zastosowaniu wspominał Leonard de Verdmon Jacques w swoim dziele „Kuracja roślinna” z 1936 roku – pisał, iż gatunek ten „działa podniecająco na błony śluzowe, roztwarza flegmę”. Przetacznik był używany także wewnętrznie w celu łagodzenia lekkich zatruć pokarmowych, a zewnętrznie przy leczeniu ran, czy nadmiernym poceniu stóp. Po dziś dzień można go zakupić w aptekach oraz sklepach zielarskich.

Wszystkie gatunki w obrębie rodzaju przetacznik mają charakterystyczne owłosienie oraz bladoniebieskie kwiaty, a przyporządkować do gatunku można je dopiero po dokładniejszej analizie.
Przetacznik leśny można odróżnić od pozostałych przy pomocy liści o jajowatym kształcie, całobrzegich w dolnej części łodygi. Posiadają one bardzo krótki ogonek, ich brzeg jest delikatnie karbowano-piłkowany, a łodyga płoży się i rozgałęzia. Gatunek ten można zaobserwować w borach, kwaśnych dąbrowach, czy na wrzosowiskach. Dla odmiany równie często spotykany przetacznik ożankowy (Veronica chamaedrys) charakteryzuje się jajowatotrójkątnymi liśćmi o sercowatej nasadzie i ostrym zakończeniu. Ich spód jest bardziej owłosiony niż górna część, a podnosząca się łodyga nie rozgałęzia się. Pomimo, że należy do gatunków łąkowych, można go spotkać także w wielu różnych zbiorowiskach leśnych – np. sosnowych borach mieszanych, świetlistych dąbrowach, ubogich grądach, czy na skrajach wilgotnych siedlisk.

Czy wiesz, że…
przetacznik ożankowy nazywany jest także „ptasimi oczkami”.

Po analizach filogenetycznych została przyjęta nowa systematyka, według której przetaczniki należą do rodziny babkowatych (Plantaginaceae), a nie do trędownikowatych (Scrophulariaceae), do których zaliczano je wcześniej. Badania te prowadzi międzynarodowa grupa systematyków roślin (Angiosperm Phylogeny Group – APG), która bazując na metodach systematyki molekularnej, prezentuje nowe klasyfikacje roślin okrytonasiennych.