Nazwa Calluna pochodzi od słowa „zamiatać”, co wiąże się z dawnym jego zastosowaniem do produkcji mioteł.

Właśnie teraz można zaobserwować kwitnącą zimozieloną krzewinkę o gałązkach rozesłanych na ziemi. Piękne choć niepozorne fioletowe kwiaty są obupłciowe, drobne, dzwonkowate, czterokrotne, zebrane w jednostronnych wielokwiatowych gronach szczytowych. Poszczególne kwiaty otoczone są zielonym, 4-listkowym kieliszkiem.

Wrzos kwitnie od sierpnia do października. Korzenie wrzosu są w symbiozie ze strzępkami grzybni. Grzybnia dostarcza roślinie wodę z solami mineralnymi, w zamian pobierając od niej substancje organiczne.

Kwiaty wrzosu odwiedza 8 gatunków pszczolinek, lepiarkowate, porobnice, smukliki oraz wiele gatunków trzmieli i motyli. Liście zjadają gąsienice 27 gatunków motyli, a także zwińcowate i tasznikowate.

Garbniki zawarte w wrzosach wykorzystywane są do leczenia chorób układu pokarmowego, w szczególności biegunek i stanów zapalnych. Wrzosy mają działanie moczopędne, stosowane są między innymi do leczenia kamienicy. Substancje zawarte we wrzosie zwyczajnym pobudzają czynności wydzielnicze żołądka a także wzmacniają łaknienie. Roślina posiada duże ilości potasu.

Wrzos jest rośliną miododajną. Miód wrzosowy należy do najlepszych miodów kwiatowych, ma konsystencję galaretowatą i jest trudny do odwirowania z plastrów. W stanie płynnym ma zabarwienie czerwonobrunatne i konsystencje galaretowatą. Ma też silny aromat i charakterystyczny ostry słodko-gorzki smak.