Kiedy myślimy o zwierzętach Puszczy Białowieskiej, to naszym pierwszym skojarzeniem będzie z pewnością żubr (Bison bonasus). Nie ma w tym nic dziwnego, gdyż jest to nie tylko jeden z symboli tego regionu, ale również żywe świadectwo skuteczności polskiej ochrony przyrody.

Żubr - to słowo przywodzi nam na myśl pierwotną siłę i zwierzęcy majestat. Jednak to nie tym atrybutom zwierzę zawdzięcza swoją nazwę. Według prof. Jerzego Bralczyka „nazwa wzięła się zapewne od zęba: prasłowiańskie słowo ząbr oznaczało coś ostrego jak ząb, potem zwierzę o ostrych rogach”.

Żubr jest największym lądowym ssakiem Europy. U zwierząt tych występuje wyraźny dymorfizm płciowy - samce są dużo większe od samic. Masa ciała dorosłego byka (samca) może osiągać nawet to 920 kg! Krowy (samice) charakteryzują się mniejszymi rozmiarami - ich masa ciała dochodzi do 640 kg. Długość ciała wynosi do 300 cm u samców i 270 cm u samic, natomiast wysokość w kłębie to odpowiednio 188 cm i 167 cm. Pomimo tak pokaźnych rozmiarów i dość ospałego wyglądu, przestraszony lub zdenerwowany żubr potrafi na krótkich dystansach biec z prędkością nawet 60 km/h. Ssaki te potrafią też bardzo dobrze skakać - przeskoczenie 2-metrowego płotu nie stanowi dla nich większego problemu.

Żubr jest typowym roślinożercą - jego dieta składa się głównie z roślin zielnych i traw, choć nie pogardzi też młodymi pędami drzew, żołędziami i grzybami. Menu tego ssaka obejmuje ono ponad 130 gatunków roślin. Tak szeroka tolerancja pokarmowa jest niezbędna, by zaspokoić olbrzymie zapotrzebowanie tego zwierzęcia na pokarm - dorosły osobnik zjada nawet do 50 kg pożywienia w ciągu doby.

 Zwierzęta te tworzą mieszane stada, w skład których wchodzą krowy, cielęta i osobniki młodociane. W czasie rui (od sierpnia do października) do grup rodzinnych dołączają samce, które potrafią przemierzyć duże odległości w poszukiwaniu samic. Żubry cechuje poligynia, co oznacza, że w trakcie okresu godowego jeden samiec może kojarzyć się z wieloma samicami. W tym czasie zwierzęta te są też bardziej agresywne. Samce toczą walki o samice i mogą też zaatakować ludzi, którzy niepokoją stado, dlatego też należy zatem pamiętać, aby podczas obserwacji zachować bezpieczną odległość. Ciąża trwa prawie 9 miesięcy, a młody cielak staje na nogach już po 45 minutach od chwili przyjścia na świat.

Średnia długość życia samic jest większa niż samców. Byki rzadko dożywają wieku powyżej 20 lat, natomiast krowy - powyżej 25 lat, choć rekordzistka żyła aż 32 lata.

Według Stowarzyszenia Miłośników Żubrów, na terenie Puszczy Białowieskiej znajduje się obecnie ok. 770 osobników tego gatunku. Część z nich regularnie odwiedza polanę, z której obraz transmitowany jest przez kamerę "żubry online". Serdecznie zapraszamy do odwiedzin i podziwiania tych ssaków w ich naturalnym środowisku.