Należy do rodziny jasnotowatych, zwanych inaczej wargowymi (Lamiaceae). Charakterystyczną cechą roślin zielnych zaliczanych do tej rodziny są czterokanciasta łodyga oraz owłosienie. Dodatkowo większość gatunków wydziela aromat – choćby gajowiec żółty pachnie cytrusowo. Jednak po roztarciu liści, roztacza nieprzyjemną woń. Właśnie od tego pochodzi jego łacińska nazwa rodzajowa Galeobdolon – z greki: galee, czyli kuna, tchórz oraz bdolos, czyli odór. Nazwa rodzajowa luteum nawiązuje do żółtej barwy kwiatów – lutum oznacza po łacinie żółtą farbę.

Jego grzbieciste, żółte kwiaty zapylają duże gatunki trzmieli, które mają wystarczająco długi aparat gębowy, aby dostać się do nektaru tej miododajnej rośliny. Dzięki temu jako jedyne nie naruszają płatków, w przeciwieństwie do pszczół, czy mniejszych trzmieli, które aby dostać się do środka wygryzają otwór.

Na terenie naszego kraju gajowiec występuje w dwóch podgatunkach: typowym (subsp. luteum) oraz górskim (subsp. montanum). Znacznie rzadziej spotykany jest podgatunek górski, który dorasta do większych rozmiarów oraz posiada więcej kwiatów w nibyokółkach. Gajowiec żółty jest też rośliną stosowaną w ziołolecznictwie – herbata z jego kwiatów i liści pomaga m.in. przy schorzeniach nerek oraz problemach z trawieniem, a okłady przykłada się na żylaki. W ogrodnictwie gajowiec żółty uprawia się jako roślinę okrywową tworząca zwarte kobierce. Można hodować jego odmiany o ozdobnych srebrno nakrapianych liściach jak np. ‘Florentinum’, czy ‘Herman's Pride’.