Pomimo, że nie spotkamy go na północnym wschodzie kraju i w górach, to w pozostałych częściach Polski mamy możliwość na zaobserwowanie jego stanowisk. Dzięki swojej zimozieloności, zdobi ogród o każdej porze roku, a w lesie łatwo go wypatrzyć także wtedy, kiedy części naziemne innych roślin obumierają. Występuje w lasach liściastych i dobrze znosi zacienienie.

Charakterystyczną część barwinka stanowią długie pędy z ciemnozielonymi, błyszczącymi, skórzastymi liśćmi oraz pięciodzielne niebiesko-fioletowe kwiaty, które można podziwiać od marca do maja. W tym czasie przyciągają one liczne zapylacze. Szczególnie w obecnym okresie wiosennym, kiedy owady już są aktywne, a przyroda dopiero budzi się do życia i nie ma jeszcze zbyt wielu kwitnących roślin. Gatunek ten należy do chamefitów, czyli roślin niskopączkowych, których zimujące pąki znajdują się tuż nad ziemią – dzięki temu są chronione przed zamarznięciem przez pokrywę śnieżną.

Łacińska nazwa barwinka (Vinca minor) pochodzi z łaciny od słów vinco (tzn. zwyciężam) oraz minor (mniejszy). Już jego starorzymska nazwa brzmiała podobnie – vinca pervinca (co oznacza gatunek wiecznie zielonej rośliny). Co zwycięża barwinek? Oprócz zimy, którą przezwycięża swoją zimozielonością, pokonuje także choroby. Jako roślina lecznicza barwinek był stosowany w celu obniżenia ciśnienia krwi, czy w stanach zapalnych. W krajach śródziemnomorskich przypisywano mu także leczenie zranionych dusz. Do tej pory w sklepach zielarskich można zakupić ziele barwinka (Herba Vincae pervincae/Herba Vincae minoris).

Czy wiesz, że…
polska nazwa ‘barwinka’ pochodzi od tradycyjnego zastosowania wywaru ziela do barwienia pisanek.

Barwinek wraz z ciemiężykiem białokwiatowym (Vincetoxicum hirundinaria) należą do jedynych naturalnie występujących w kraju przedstawicieli rodziny toinowatych (Apocynaceae). Większość gatunków wchodzących w skład tej rodziny można spotkać w obszarach tropikalnych i subtropikalnych, choć część z nich hodujemy w naszych ogrodach np. oleandry, czy trojeście.

Ze względu na przekopywanie roślin ze stanowisk naturalnych do domowych ogródków, barwinek przez lata był objęty częściową ochroną gatunkową. Jednak zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin, barwinek został uznany za gatunek pospolity i niezagrożony, w związku z tym wyjęto go spod ochrony (podobnie jak konwalię majową, czy marzankę wonną).

W ogrodach można spotkać liczne odmiany barwinka np. o pełnych kwiatach ‘Plena’, kwitnący na biało ‘Alba’, czy fioletowo-różowo ’Atropurpurea’, a także o biało lub żółtoobrzeżonych liściach jak np. 'Aureovariegata'.